Dni Dzień
Godziny Godzina
Minuty Minuta
Sekundy Sekunda
Zdiagnozowanie nowotworu w większości przypadków spada na pacjenta jak grom z jasnego nieba. Nikt nie jest na taką informację przygotowany.
W Polsce, według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, liczba nowych przypadków nowotworów złośliwych w 2020 roku wyniosła ponad 170 tysięcy, a liczba zgonów przekroczyła 100 tysięcy.
Najczęściej diagnozowanymi nowotworami w Polsce są rak piersi, rak płuca, rak prostaty oraz rak jelita grubego. Co więcej, zachorowalność na nowotwory rośnie. Stanowią one istotny problem zdrowotny, przede wszystkim u osób w młodym i w wieku średnim tj. między 25 a 64 rokiem życia.
Zjawisko to w szczególności dotyczy populacji kobiet, w której w ostatnich latach nowotwory są najczęstszą przyczyną zgonów przed 65. rokiem życia, stanowiąc 28,3% zgonów młodych kobiet i 41,6% zgonów kobiet w średnim wieku.
Nic dziwnego, że pacjenci po otrzymaniu diagnozy poszukują alternatywnych metod wspomagania organizmu w walce z nowotworem.
Wiemy, że odpowiednia dieta ma ogromny wpływ na organizm osób zdrowych, więc tym większego znaczenia nabiera w obliczu choroby.
Pacjenci przeszukują internetowe fora, znajdując mnóstwo wykluczających się i często nieprawdziwych lub źle zinterpretowanych informacji. Alternatywne metody żywienia podczas choroby nowotworowej, takie jak post owocowo-warzywny, dieta ketogeniczna czy dieta bez węglowodanów, stają się popularne, choć często opierają się na mitach i dezinformacji.
Tak, cukier karmi każdą komórkę naszego organizmu, w tym komórki rakowe.
Jednak węglowodany węglowodanom nie są równe.
Cukry, czyli węglowodany, to podstawowa grupa składników odżywczych ludzkiego organizmu. Ogólnie grupę węglowodanów dzielimy na cukry proste i złożone.
Ważne jest, aby pamiętać, że nie każdy cukier jest zły.
W zdrowej diecie powinniśmy ograniczać cukry proste, takie jak glukoza, fruktoza, galaktoza, maltoza, laktoza, sacharoza oraz skrobia. Spożywane w nadmiarze dostarczają naszemu organizmowi ogromnych ilości kilokalorii, nie niosąc ze sobą dodatkowych wartości odżywczych. Wysoko przetworzone pokarmy o wysokim indeksie i ładunku glikemicznym dostarczają organizmowi cukrów, które zamieniane są w tłuszcz, gdyż wysokie stężenie glukozy we krwi jest toksyczne dla naszego organizmu. Chcąc, więc zachować homeostazę czyli równowagę organizm czym prędzej glukozę magazynuje w postaci tłuszczu. Może zatem lepiej byłoby usunąć wszystkie cukry z diety?
Nie można całkowicie wyeliminować węglowodanów z diety, ponieważ znajdują się one również w mięsie, warzywach czy wędlinach. Nie da się „zagłodzić” raka.
Komórki nowotworowe zmienią swój metabolizm, przystosują się do zmienionej diety
i przetrwają, a chory pozbawi się wielu cennych i niezbędnych składników odżywczych, osłabiając w ten sposób swój organizm.
Ze względu na przewlekły charakter choroby onkologicznej, która może trwać latami, głównym celem optymalnej diety jest:
Na dobór odpowiedniej dla chorego na nowotwór diety ogromny wpływ będzie miało umiejscowienie choroby, zdolność do samodzielnego jedzenia czy przełykania, wiek chorego oraz zaawansowanie i rodzaj leczenia.
W naszym artykule skupimy się jednak na podstawach diety, która w chorobie nowotworowej oraz podczas leczenia onkologicznego powinna dostarczać odpowiedniej ilości energii, pełnowartościowego białka, węglowodanów, wysokiej jakości tłuszczów, witamin i składników mineralnych oraz zapewniać odpowiednią podaż płynów .
Ze względu na wzmożoną pracę układu immunologicznego oraz intensywny proces odbudowy zniszczonych tkanek, ogromną rolę odgrywa zwiększona podaż pełnowartościowego białka. Zalecane jest, aby spożywać 2g białka na kg masy ciała dziennie, podzielone równomiernie na wszystkie posiłki w ciągu dnia, co ułatwi jego prawidłowy metabolizm. Białko jest kluczowe dla regeneracji tkanek po operacjach, a także dla wsparcia układu odpornościowego w walce z nowotworem. Pełnowartościowe źródła białka to mięso, ryby, jaja, nabiał oraz rośliny strączkowe .
Dieta chorych na nowotwór powinna zostać wzbogacona o wielonasyceniowe kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, które zmniejszają stan zapalny i spowalniają proces nowotworowy. Źródłami omega-3 w diecie są przede wszystkim ryby morskie, takie jak łosoś, makrela, sardynki oraz śledź, ale także siemię lniane, nasiona chia i orzechy włoskie oraz oleje uzyskane z tych produktów. Olej z orzechów włoskich zawiera najlepszą proporcję kwasów Omega 3 do Omega 6.
Kwasy omega-3 mają również właściwości immunomodulacyjne ( wzmacniające odporność), wspierając układ odpornościowy w walce z chorobą .
Warzywa są nieocenionym źródłem witamin, minerałów oraz antyoksydantów, które wspierają organizm w walce z nowotworem. Szczególnie ważne są witamina C, E, beta-karoten, cynk, selen, miedź, magnez, mangan, koenzym Q10, polifenole i fitosterole. Antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, zmniejszając uszkodzenia komórek i wspierając układ odpornościowy. Najlepiej, aby dieta osoby chorej była bogata w różnorodne warzywa.
Pokarmy o niskim indeksie (IG) oraz ładunku glikemicznym (ŁG) powodują wolniejsze uwalnianie glukozy do krwi, co pomaga utrzymać stabilny poziom cukru we krwi i zapobiega gwałtownym skokom insuliny. Stabilny poziom cukru we krwi jest korzystny dla pacjentów onkologicznych, ponieważ wysoki poziom insuliny może stymulować wzrost komórek nowotworowych. Dieta o niskim IG pomaga również w utrzymaniu odpowiedniej masy ciała, co jest kluczowe dla zdrowia pacjentów onkologicznych. Niski indeks glikemiczny mają produkty bogate w węglowodany złożone, a należą do nich: pełnoziarniste pieczywo, kasze, pełnoziarniste makarony, otręby, płatki owsiane oraz brązowy ryż. Węglowodany złożone znajdziemy też w owocach, mleku i produktach mlecznych, a także w warzywach, w tym zwłaszcza w roślinach strączkowych.
Liczne badania prowadzone nad powstawaniem nowotworów dowodzą, że istnieją produkty spożywcze mogące zwiększać ryzyko powstawania raka. Należą do nich:
Są również na naszych stołach produkty, które znacząco wpływają na obniżenie zachorowalności na nowotwory. Co więc jeść, aby być zdrowym, ale również wówczas, gdy zachorujemy, by wspomóc nasz organizm?
Podsumowując dieta odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia, pomagając w utrzymaniu optymalnej masy ciała, zapewniając niezbędne składniki odżywcze, wpływając na poprawę tolerancji terapii oraz wspomagając układ odpornościowy. Bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe źródła białka i tłuszczy może nie tylko pomóc zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, ale wspomóc proces leczenia. Warto zatem dbać
o swoją dietę jako ważny element walki z chorobą nowotworową i promować zdrowy styl życia jako część kompleksowej opieki nad chorymi na nowotwory zachęcając do zmiany stylu odżywiania i aktywności fizycznej.
Autor mgr. Marlena Smyk-Ciumaszko Dietetyk kliniczny, Psychodietetyk, Dietetyk dziecięcy, Dietetyk bariatryczny
Źródła:
1. Krajowy Rejestr Nowotworów. (2020). Nowotwory złośliwe w Polsce. Raport za rok 2020
2. Didkowska, J., Wojciechowska, U., Olasek, P., Czaderny, K., & Ciuba, A. (2021). Nowotwory złośliwe w Polsce w 2018 roku.
3. Szostak, W. B., Szostak, W. (2010). Żywienie w chorobie nowotworowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL
4. World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. (2018). Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective. Continuous Update Project Expert Report.
5. Lenza, E., Talenti, F., Cecconi, D., et al. (2019). Protein and amino acid requirements in cancer patients. Clinical Nutrition ESPEN
6. Barrera, R. (2017). Nutrition support in cancer
Czy dietą sprawisz, aby Twój mózg pozostał młody?
Jak błonnik chroni Cię przed cukrzycą?
O matko, mam insulinooporność! Oswajanie potwora
Stabilny poziom glukozy i pełnowartościowe posiłki każdego dnia.
Idealna dla osób z: cukrzycą, insulinoopornością, z zaburzoną tolerancją glukozy, hipoglikemią reaktywną, hipertriglicerydemią, a także dla osób które chcą zmniejszyć apetyt na słodycze.
Posiłki przyjazne sercu, wspierające układ krążenia i dobre samopoczucie.
Idealna dla: osób z nadciśnieniem tętniczym, dyslipidemią, miażdżycą, chorobą niedokrwienną serca, w stanach po zawale serca.
Dieta o charakterze przeciwzapalnym i nieco zwiększonej podaży białka. Z wysoką zawartością kluczowych składników, wspierających funkcje tarczycy.
Idealna w: niedoczynności tarczycy, nadczynności tarczycy, hashimoto, chorobie gravesa-basedowa, hiperprolaktynemii, PCOS
Łagodne, łatwe do strawienia posiłki dla zdrowia i komfortu układu pokarmowego.
Idealna: dla seniorów, w biegunkach, chorobach układu pokarmowego, chorobach przyzębia, infekcjach z gorączką, a także po zabiegach chirurgicznych.
Delikatna dieta ograniczająca substancje pobudzające wydzielanie soku żołądkowego.
Chroni i wspiera regenerację żołądka.
Idealna w: chorobach zapalnych żołądka, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, dyspepsji czynnościowej żołądka, refluksie żołądkowo-przełykowym.
Delikatne dieta, o obniżonej zawartości tłuszczu, która wspiera regenerację wątroby i układu trawiennego.
Idealna w: marskości wątroby, przewlekłym zapaleniu wątroby, kamicy żółciowej, przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych a także w przewlekłym zapaleniu trzustki oraz w okresie zaostrzenia choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Wysoka zawartość białka dla regeneracji i budowy sił witalnych.
Idealna: w okresie rekonwalescencji np. po zabiegu chirurgicznym, w niedożywieniu, po urazach, po udarze mózgu, z silnymi/rozległymi oparzeniami, z rozległymi zranieniami, a także w niektórych chorobach nowotworowych, a także dla osób o zwiększonej aktywności fizycznej oraz po szybkiej utracie masy ciała.
Zbilansowane posiłki, energia i dobre samopoczucie każdego dnia.
Idealna dla osób: które za pomocą żywienia pragną przeciwdziałać chorobom dietozależnym, z jednostkami chorobowymi, które nie wymagają dodatkowych modyfikacji diety, dla osób które pragną zredukować masę ciała (po odpowiednim doborze wartości kcal).
Pełnowartościowe, roślinne menu dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Nie zawiera mięsa, ryb oraz owoców morza, a obecne są w niej nabiał oaz jaja.
Idealna dla: osób, które rozpoczynają dietę bezmięsną i obawiają się o jej prawidłowe zbilansowanie, a także dla osób, które mięsa nie spożywają produktów mięsnych od lat ale potrzebują wsparcia w przygotowaniu pełnowartościowych posiłków wegetariańskich.
Wybierz swoje ulubione dania i ciesz się posiłkami dopasowanymi do siebie.
Idealna dla: osób, które same chcą komponować swoją codzienną dietą.
Smaczne, pełnowartościowe posiłki w ekonomicznej wersji.
Idealna dla: osób, które chcą odżywiać w sposób zdrowy i zbilansowany ale w prostym wydaniu i niższej cenie.
Wysoko odżywcze, łatwostrawne dania pomagające w leczeniu i rekonwalescencji.
Wkrótce!
